کنتاکتور چیست؟
آیا با اجزای کنتاکتور آشنا هستید؟
آیا انواع کنتاکتورهای تابلو برق را میشناسید؟
آیا تفاوت کنتاکتور و کلید را باهم میدانید؟
آیا از مزایا و معایب استفاده از کنتاکتور خبر دارید؟
کنتاکتور یک قطعهٔ الکتریکی پرکاربرد است که برای قطع و وصل مدارهای الکتریکی با توان بالا مورداستفاده قرار می‌گیرد. پرتکرارترین استفاده از کنکاتور ها در استارتر است که برای خاموش و روشن کردن برخی اجزای سیستم مانند موتور استفاده می‌شود.
وسیلهٔ دیگری به نام رله وجود دارد که عملکردی مشابه عملکرد کنتاکتور دارد اما از آن برای قطع و وصل جریان در مدارهایی باجریان های پایین‌تر استفاده می‌شود. کنتاکتورها در دو نوع کنتاکتور تک فاز و کنتاکتور سه فاز عرضه می‌شوند.
در ادامه با اجزا و انواع کنتاکتور، کنتاکتورهای تک فاز و سه فاز، تفاوت‌های کنتاکتور با کلید و رله و همچنین مزایا و معایب کنتاکتور آشنا می‌شویم. اگر میخواهید خرید تابلو برق مناسب و کاربردی انجام دهید کافی است از مشاوران سایت پرشین تکنیک کمک بگیرید
[toc]
اجزای کنتاکتور
تیغه (contact): مهم‌ترین جزء کنتاکتور است که وظیفهٔ انتقال جریان در کنتاکتور را به عهده دارد. خود تیغه دارای سه بخش به نام‌های کنتاکت قدرت، کنتاکت کمکی و فنرهای کنتاکت است.
بویین: بویین یا سیم‌پیچ روی هستهٔ الکترومغناطیسی استفاده می‌شود و نقش یک آهنربای الکتریکی را ایفا می‌کند.
قاب عایق (frame): محفظهٔ عایقی به‌وسیلهٔ باکالیت و نایلون ساخته می‌شود که هم با عایق کردن کنتاکتور از خطر برق‌گرفتگی جلوگیری می‌کند وهم باعث می‌شود گردوغبار روی کنتاکتور را نپوشاند.
اجزای کنتاکتورانواع کنتاکتور
سوئیچ تیغه چاقویی
قدیمی‌ترین نوع کنتاکتور بوده و برای خاموش و روشن کردن موتورهای برقی مورداستفاده قرار می‌گرفتند ولی دارای معایب زیادی مانند قطع و وصل بسیار سخت آن‌هم به روش دستی هستند و احتمال بالایی برای از دست رفتن کنتاکت‌ها وجود دارد.
سوئیچ تیغه چاقویی
کنتاکتور دستی (دوتکه)
امکان کار با جریان بیشتر در فضای کوچک‌تر را فراهم می‌کنند ولی باید به‌صورت دستی کنترل شوند.
کنتاکتور دستی (دوتکه)
کنتاکتور مغناطیسی
پیشرفته‌ترین نوع کنتاکتور ها هستند و می‌توانند به‌صورت خودکار کار کنند. کاربرد بسیار زیادی داشته و برای کار کردن به مدار کنترل کوچکی احتیاج دارند.
کنتاکتور مغناطیسیکنتاکتور سه فاز
کنتاکتور سه فاز پرتقاضاترین نوع کنتاکتور در بازار است و به دلیل رواج بالای آن، پیدا کردنش در بازار کار سختی نیست. حال می‌خواهیم نحوهٔ کار کردن کنتاکتور سه فاز را بررسی کنیم؛
مرحلهٔ اول: کلید باعث برقراری جریان سیم فاز به سمت بویین می‌شود.
مرحلهٔ دوم: بویین تبدیل به آهنربا شده و هسته فلزی متحرک را به سمت خود جذب می‌کشد.
مرحلهٔ سوم: به علت حرکت متمایل به سمت بوبین توسط هستهٔ متحرک، تعدادی از کنتاکت های تیغه فلزی باهم تماس پیدا می‌کنند که شامل تیغه‌های NO و تیغه‌های قدرت می‌شوند. همچنین با این اتفاق تماس در برخی کنتاکت های فلزی قطع می‌شود که این دسته تیغه‌های NC گفته می‌شود.
مرحلهٔ چهارم: با تماس تیغه‌های قدرت جریان برق ۳ فاز به موتور رسیده و آن را وادار به چرخش می‌کند. پیداست تا زمانی که کلید وصل بوده و برق به بوبین برسد، موتور نیز به چرخش خود ادامه می‌دهد.
کنتاکتور سه فاز
کنتاکتور تک فاز
عملکرد کنتاکتور تک فاز مانند کنتاکتور سه فاز است و تنها تفاوت آن‌ها در این خلاصه می‌شود که کنتاکتور تک فار تنها یک تیغهٔ قدرت دارد. لازم به ذکر است که کنتاکتور تک فاز تفاوت قیمتی چندانی با کنتاکتور سه فاز ندارد و حتی برای یافتن آن در بازار به جست‌وجوی بیشتری نیاز خواهد بود؛ بنابراین استفاده از مدل سه فاز، حتی درصورتی‌که برق استفاده‌شده تک فاز باشد، پیشنهاد می‌شود.
کنتاکتور تک فازتفاوت کنتاکتور و کلید
کنتاکتورها عمر مکانیکی بیشتری در مقایسه با کلیدها دارند.
کنتاکتورها به شکل قابل‌اطمینان‌تری از دستگاه‌ها محافظت می‌کنند.
با استفاده از کنتاکتورها می‌توان مدار فرمان اتوماتیک ایجاد کرد.
کنترل از راه دور ماشین‌ها با استفاده از کنتاکتورها مقرون به‌صرفه‌تر است.
قطع و وصل مصرف‌کننده‌ها توسط کنتاکتور انعطاف بیشتری داشته و می‌توان از چندین محل مختلف برای آن اقدام کرد.
کنتاکتور می‌تواند سرعت قطع و وصل مدار را افزایش دهد که البته مشروط به طراحی‌های خاصی است.
ازآنجاکه زمان قطعی برق، مدار مصرف‌کننده هم قطع می‌شود، از خطرات احتمالی شروع به کار ناگهانی دستگاه جلوگیری به عمل می‌آید.
تفاوت کنتاکتور و کلیدتفاوت کنتاکتور و رله
کنتاکتور و رله سوئیچ‌های الکتریکی هستند. ولی از تفاوت‌های آن‌ها می‌توان به این موارد اشاره:
رله‌ها در ولتاژ پایین وکنتاکتورها در ولتاژ بالا استفاده می‌شوند.
رله سایز کوچکی داشته ولی سایز کنتاکتور بزرگ است.
کنتاکتور نسبت به‌اضافه بار مقاوم بوده و در مقایسه با رله توان تحمل جریان بیشتری را دارد.
کنتاکتوربر خلاف رله می‌تواند قوس ایجادشده در هنگام قطعی جریان‌های سنگین برق را کنترل کند.
رله قابلیت تعمیر نداشته و در صورت خراب شدن باید تعویض قطعه صورت گیرد ولی کنتاکتور قابل تعمیر است.
میزان سرعت قطع و وصل در کنتاکتور پایین‌تر از رله است.
تفاوت کنتاکتور و رله
مزایای کنتاکتور
عملکرد سریعی دارد.
هم برای جریان متناوب (AC) وهم برای جریان مستقیم (DC) قابل‌استفاده است.
ساختار ساده‌ای دارد.
معایب کنتاکتور
اگر میدان مغناطیسی قطع شود، ممکن است مشکل سوختگی سیم‌پیچ پیش بیاید.
به دلیل افزایش یافتن عمر مفید تجهیزات به دلیل استفاده از کنتاکتور، ممکن است برخی قطعات فلزی دچار خوردگی بشوند.
جمع بندی
با کسب اطلاعات کامل دربارهٔ کنتاکتور می‌توان به این نتیجه رسید که استفاده از این وسیله به‌ویژه در نوع کنتاکتور سه فاز بسیار مفید است. داشتن عملکرد سریع و خودکار باعث جلوگیری از بسیاری از ضررهای سیستم‌هایی می‌شود به کنتاکتور مجهز هستند.
کنتاکتورها عمر مفید زیادی داشته و قابل تعمیر هستند که این خود مزیت بزرگی به‌حساب می‌آید چراکه بار هزینه‌های تعویض قطعه را از روی دوش برمی‌دارد و ازآنجاکه پاسخ گوی نیاز استفاده در هر دو جریان برق مستقیم و متناوب است، استفاده آر آن کاملاً منطقی و به‌صرفه به نظر می‌رسد.
چه کارهایی برای دیسک کمر ضرر دارد
ایجاد سابدامین در سی پنل و دایرکت ادمین
دستگاه فیزیوتراپی خانگی چیست و چه کاربردی دارد؟
راهنمای تمیز کردن عینک آفتابی